Jaaroverzicht 2021: Beleidsacties van Autodelen.net
Na een succesvol beleidsjaar 2020, waarin we onder meer de nodige Covid-19 steunmaatregelen voor aanbieders van auto- en fietsdelen wisten te realiseren, stond het afgelopen jaar opnieuw bol van beleidsacties. Gezien autodelen verschillende beleidsdomeinen en -niveaus overstijgt is het een onderwerp dat zowel op federaal, gewestelijk als lokaal niveau impact heeft. In onderstaande tekst bundelen wij dan ook graag onze voornaamste beleidsacties, opgedeeld per beleidsniveau.
Federaal
Op federaal niveau werd het afgelopen jaar in samenspraak met Kamerlid Jef Van Den Bergh (CD&V) een resolutie ingediend ter ondersteuning van een duurzame groei van gedeelde mobiliteit in België. Deze resolutie erkent de impact van autodelen en verzoekt de Federale Regering om o.a. te pleiten voor een btw-verlaging van 21 naar 6% op EU-niveau, werk te maken van een algemeen mobiliteitsbudget voor élke werknemer en te streven naar een uniforme signalisatie voor autodelen over de gewesten heen. Momenteel is de resolutie nog hangende in de commissie Mobiliteit, maar wellicht wordt deze in de loop van 2022 gestemd.
Het federale niveau heeft via haar fiscale bevoegdheid ook een enorme hefboom in handen om autodelen verder te doen groeien. In samenwerking met Veerle Michiels van SD Worx werden in onze nieuwe gids voor bedrijven een aantal barrières en vraagtekens weggewerkt. Uit onze eerdere webinar over dit onderwerp bleek al dat autodelen via het mobiliteitsbudget vandaag de makkelijkste en voordeligste manier is. Dat mobiliteitsbudget is begin 2022 opnieuw herzien. Vanaf dit jaar moet een werkgever minstens een aanbod doen binnen pijler 2, de pijler waar ook autodelen onder valt. Deze pijler is volledig vrijgesteld van belastingen en socialezekerheidsbijdragen. Minder positief bij de herziening is dat vanaf 2026 enkel nog elektrische deelwagens zullen kunnen gebruikt worden via het mobiliteitsbudget. Dit is o.i. te vroeg en valt binnen een gemengde vloot moeilijk te controleren. Deze maatregel schiet dus voor een stuk haar doel voorbij en lijkt eerder symbolisch. Vanaf diezelfde datum zullen immers ook nog enkel zero-emissie salariswagens fiscaal aftrekbaar zijn.
Regionaal
Vlaanderen
Op Vlaams niveau werd het afgelopen jaar, net als in 2020, gewerkt rond het dossier basisbereikbaarheid. Dit decreet, goedgekeurd in 2019, is ondertussen een echte processie van Echternach geworden waarvan de meet nog niet in zicht is. In 2021 werd vanuit het Departement Mobiliteit en Openbare Werken de gunning van de mobiliteitscentrale, weliswaar met de nodige vertragingen, afgerond. Tevens werd eind 2021 de eerste selectieronde voor de Hoppinwagens en -fietsen afgesloten. Toch bleven er nog heel wat vragen onbeantwoord. Mede op ons verzoek werd daarom een hoorzitting georganiseerd, waarin we duidelijk onze standpunten naar voor brachten. In 2022, en wellicht ook de jaren nadien, zal dit dossier op onze radar blijven staan omwille van de impact op gedeelde mobiliteit in Vlaanderen.
Nog meer dan het decreet basisbereikbaarheid biedt het Lokaal Energie- en Klimaatpact (LEKP) enorme opportuniteiten om autodelen in Vlaanderen verder de doen groeien. Koolstofvrije deelmobiliteit is immers opgenomen binnen werf 3, waarbij het de ambitie is om in Vlaanderen 13.200 extra deelwagens te hebben tegen 2030. Om lokale besturen hierbij op weg te helpen ontwikkelden we in 2021 een inspiratiegids en lichtten deze toe tijdens een on- en offline inspiratiemoment. Dit dossier, en met name de ondersteuning van lokale besturen en de monitoring, blijven we de komende jaren op de voet volgen. Op basis van ons nieuw jaarrapport blijkt immers dat de gestelde doelstelling nog steeds haalbaar is, maar er wel een tandje zal moeten bijgestoken worden.
Tot slot werd er achter de schermen verder gelobbyd voor een Vlaams erkenningskader voor autodelen. Dit erkenningskader moet, naar analogie met de vergunning voor individueel bezoldigd personenvervoer, een basiserkenning op Vlaams niveau mogelijk maken. Dit is, op vraag van de adviesraad van Autodelen.net, eveneens één van de beleidsprioriteiten voor 2022 (zie verder).
Brussel
Ook in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest was Autodelen.net het afgelopen jaar erg actief op beleidsvlak. Zo slaagden we erin om in het kader van SmartMove een gezamenlijk standpunt van de Brusselse autodeelaanbieders te formuleren richting beleidsmakers. SmartMove dreigt, ondanks haar positief uitgangspunt, voor autodelers en autodeelaanbieders vooral een complexe en dure zaak te worden. Gezien de aantoonbare milieu- en klimaatwinsten van autodelen hebben wij op de respectievelijke kabinetten dan ook voor een uitzondering voor erkende autodeelorganisaties gepleit. Na het advies van de Raad van State, dat stelt dat het gewest wel degelijk bevoegd is voor een Brusselse slimme kilometerheffing, is het op dit moment afwachten wat de verdere ontwikkelingen zullen zijn in dit dossier.
Naast SmartMove vormt de Brusselse Lage Eemissiezone (LEZ) ook een belangrijk beleidsdossier. In 2021 bezorgden we aan Brussel Leefmilieu een adviesnota rond laadpalen voor deelwagens in Brussel. In het najaar van 2021 kwam het gewest met een roadmap voor de elektrificatie van de diverse sectoren. Afgaande op dit voorstel dienen vanaf 2025 alle nieuwe deelwagens in het gewest emissievrij te zijn. Dit is sneller dan andere gewesten of steden in Vlaanderen, terwijl Brussel op dit moment nauwelijks e-deelwagens kent. We zijn hierover in overleg met Brussel Leefmilieu en blijven ervoor pleiten om de ambities rond zero-emissie gelijk te trekken met privévoertuigen. Daarenboven deden we een aantal voorstellen zoals een zero-emissiepremie voor de aankoop of leasing van e-deelwagens of voordelige laadtarieven voor autodelen om deze transitie zowel voor aanbieders als gebruikers realistisch te maken.
We legden beleidsmatig in Brussel nog de klemtoon op twee andere dossiers. Enerzijds schreven we een inspiratiegids over de integratie van autodelen in woningbouwlocaties. Anderzijds formuleerden we een evaluatie van de huidige erkenningskaders voor autodelen in Brussel. In dit laatste geval formuleerdenwe ook concrete aanbevelingen zodat Brussel tot een nieuw, sterk en futureproof kader kan komen.
Tot slot maakt Autodelen.net sinds 2021 ook deel uit van de Brusselse Mobiliteitscommissie die maandelijks samenkomt en adviezen uitbrengt op vraag van de regering.
Lokaal
Op lokaal vlak schreef Autodelen.net het afgelopen jaar 17 autodeelactieplannen voor lokale besturen. Die actieplannen leggen concrete ambities vast op korte en lange termijn, met daaraan gekoppeld strategische doelstellingen zoals x-aantal autodelers of deelwagens tegen het einde van de legislatuur.
Eén van de in het oog springende actieplannen is dat van de stad Antwerpen, waar de stad zelf aan werkt. Autodelen.net is niet onverdeeld gelukkig met dit plan en bezorgde de administratie een nota met punten waarop het actieplan moet bijgestuurd worden. Deze nota legt de klemtoon op drie elementen: een verschuiving van de datum voor elektrificatie van de deelvloot, het terugschroeven van de verplichting tot minimaal drie MaaS-integraties en het behouden en uitbreiden van voorbehouden parkeerplaatsen voor autodelen. Ook dit blijven we in 2022 opvolgen.
Een kijk op 2022
Naast de voornoemde dossiers waar Autodelen.net in 2022 blijft op focussen formuleerde onze nieuwe adviesraad, bestaande uit de meeste Vlaamse autodeelorganisaties, eind 2021 een aantal beleidsprioriteiten. Een erkenningskader voor autodelen, liefst op Belgisch niveau, blijft daarbij een absolute must. Dergelijk kader moet de administratieve last voor aanbieders doen dalen. Eventueel daaraan gekoppeld is er ook het voorstel om op zoek te gaan naar structurele financiering voor aanbieders, bijvoorbeeld voor een extra personeelslid. Daarnaast is er ook de vraag van de adviesraad om meer te wegen op laadinfrastructuur voor autodelen. Dit is immers een potentiële bottleneck voor de verdere groei. Tot slot kwam er ook de vraag dat we in 2022 meer inzetten op parkeerbeleid bij lokale overheden. Het vademecum dat we daaromtrent opmaken zet daar alvast een eerste stap.
