Autodelen elders in de wereld: aanvulling op STARS-onderzoek
Al bijna 20 jaar kan je in België op verschillende manieren aan autodelen doen. Meer zelfs, autodelen wordt stilaan mainstream in Vlaanderen. Toch blijft het voor de jonge sector een uitdaging om een rendabel economisch model te vinden. Dit geldt niet enkel voor België, maar ook in onze buurlanden en elders in de wereld.
Tijdens de slotconferentie van het Europees Horizon 2020 project STARS werden de resultaten voorgesteld van een 2,5 jaar durend onderzoek naar autodelen in Europa. Vervolgens werd de Europese situatie vergeleken met autodelen in Azië, de VS, Oceanië en Zuid-Amerika. Wij onthouden alvast onderstaande zaken.
Autodelen in Europa
In West-Europa (Duitsland, Nederland en België) is vooral roundtrip autodelen populair. Dit is ook de oudste vorm van autodelen en kent haar bakermat in onze contreien (en Zwitserland). Het meer recente free-floating autodelen is vooral populair in het Zuiden van Europa (o.a. Italië en Spanje). Dit komt wellicht omdat autodelen daar pas de laatste jaren doorbreekt en men voor de meest recent ontwikkelde vorm van autodelen opteert.
Er bestaat ook zoiets als free-floating met vaste standplaatsen. In België kennen we dit nog niet, maar bv. in Oost-Europese landen is dit wel aan een opmars bezig is.
Het peer-to-peer autodelen is dan weer het populairst in de Scandinavische landen. Het particulier kostendelend autodelen is blijkbaar een exclusief Belgisch fenomeen want nergens anders niet of nauwelijks toegepast.
Tot slot kunnen we meegeven dat de steden met het hoogst aantal deelwagens in verhouding tot het inwonersaantal Amsterdam, Parijs, Milaan, Berlijn, München en Rotterdam zijn.
>> Belangrijkste conclusies STARS-onderzoek
>> Download presentatie STARS-rapport
Azië: van optimisme naar vechten om te overleven
De Aziatisch autodeelautoriteit Lewis Chen zakte af naar de slotconferente van het STARS-project. Hij stond in 1997 mee aan de wieg van autodelen in Singapore en gaf later advies bij vele andere autodeelinitiatieven in Zuidoost-Azië. Hij ziet 4 mogelijke fases bij de opstart van een autodeelsysteem: de optimistische fase, de realistische fase, de consolidatiefase en de groeifase (pas vanaf dan kan men winst beginnen maken).
Enkel in Singapore, Korea en China zijn ze al aanbeland in deze laatste groeifase. Elders bevinden autodeelaanbieders zich nog in de optimistische opstartfase of zijn aan het vechten om te overleven.
Chen pleit voor maatregelen vanuit de lokale besturen om autodelen te faciliteren, bijvoorbeeld op vlak van parkeerbeleid en de uitrol van elektrische laadpalen. Dit is iets waar ook Autodelen.net al enkele jaren sterk voor pleit.
Verenigde Staten: MOD vs. MaaS
Adam Cohen (onderzoeker aan University of California) nam ons vervolgens mee naar de wereld van autodelen in de VS. Naast car sharing is er ook een diverser aanbod aan ride sourcing (Uber, Lift, Grab, …) dan bij ons, ze spreken er ook over Mobility-on-Demand (MOD)
Dit lijkt op het in onze contreien populaire MaaS (Mobility as a Service), maar MOD focust op vraag en aanbod van mobiliteitsdiensten en bv. levering van pakjes. Bij MaaS staat de persoonlijke mobiliteit en éénmalige inschrijving voor verschillende mobiliteitsdiensten centraal.
Net als Chen ziet ook Cohen een invloed van het beleid op het succes van autodelen, met name de ruimtelijke planning en het parkeerbeleid. Hij benadrukt echter vooral de rol van de markt, prijsstructuren, enz.
Oceanië & Zuid-Amerika: Bewustmaking blijft de sleutel
Luisiana Paganelli, die in haar PhD een overzicht maakt van beleid om autodelen te promoten, besprak de positie van autodelen in Oceanië en Zuid-Amerika, twee ‘car-oriented’ werelddelen.
Melbourne blijkt een voorbeeld in Oceanië, waar de stad een specifiek autodeelbeleid voert en aandacht heeft voor de complementariteit met het openbaar vervoer (incl. de ontwikkeling van een MaaS-platform).
In Latijns-Amerika is vooral ride-hailing populair. Om autodelen hier succesvol te maken ziet Paganelli de bewustmaking van de bevolking als belangrijke cruciale eerste stap.
>> Download presentatie Paganelli
Autodelen in een duurzaam toekomst
Ondanks de vele uitdagingen, was de toon op de slotconferentie optimistisch. Autodelen hoort bij de duurzame ontwikkeling van steden en gemeenschappen. Door verdere samenwerkingen met aanbieders, beleidsmakers, onderzoekers en middenveld timmeren we verder aan de weg naar deze duurzame toekomst!
Auteur: Suzanne Ryvers
