Er zijn verschillende soorten autodeelaanbieders. Meestal maken we een onderscheid tussen enerzijds autodeelaanbieders met een eigen vloot en anderzijds autodeelaanbieders die het delen van particuliere voertuigen faciliteren. Binnen die soorten kan je nog verder onderverdelen. Volg je even mee?
(Werk je voor een stad of gemeente die het Lokaal Energie- en KlimaatPact heeft ondertekend? Deze types zijn belangrijk voor de rapportering aan de Vlaamse Overheid. Je vindt bij elk type of het al dan niet meetelt voor de LEKP-doelstellingen van 2 (koolstofvrije) deelwagens per 1.000 inwoners tegen 2030.)
1. Aanbieders met eigen vloot van deelwagens
Als gebruiker kan je een beroep doen op het wagenpark van de aanbieder. Dat wagenpark verschilt per aanbieder en kan uit verschillende modellen bestaan. Als gebruiker betaal je aan de organisatie voor het gebruik van een wagen, per kilometer en/of per tijd en/of per verbruik. Soms betaal je daarnaast ook een eenmalige instapkost en/of abonnementskost.
Er zijn twee verschillende systemen, volgens de manier waarop je een deelwagen vindt en terugbrengt.
Roundtrip autodelen
Bij roundtrip autodelen breng je de auto terug naar waar je rit gestart is: ofwel naar dezelfde standplaats ofwel naar dezelfde zone (buurt of wijk). Systemen die met vaste standplaatsen werken , noemen we ‘station based’. Systemen die werken met een bepaalde zone om de auto terug te plaatsen, zijn ‘homezone based’.
Roundtrip autodelen telt mee voor de doelstelling voor het Lokaal Energie- en KlimaatPact.
Free floating autodelen
Bij free floating autodelen kan je de deelwagen na gebruik op een andere plaats achterlaten. Soms mag je hem zelfs achterlaten in een andere stad of gemeente. Sommige systemen werken met vaste locaties (‘pool stations’). Andere systemen werken met een bepaalde zone waarbinnen je de wagen gelijk waar mag parkeren (‘operational area’). Om de deelwagen te vinden en te openen, heb je een smartphone nodig.
Free floating autodelen telt mee voor de doelstelling voor het Lokaal Energie-en KlimaatPact.
2. Delen van privéwagens
Particulier kostendelend autodelen
Bij deze vorm van autodelen maken één of meerdere private wagens van verschillende huishoudens of organisaties deel uit van een centraal (één grote, open groep) of decentraal systeem (verschillende, kleine gesloten groepen). Zulke systemen hebben verschillende typische kenmerken:
- De wagen is eigendom van een lid van de autodeelgroep of kan in mede-eigendom aangekocht zijn door meerdere leden van de groep.
- Het kostendelende principe: de eigenaar van de wagen maakt geen winst, maar krijgt de reële kostprijs van de wagen vergoed per gedeelde kilometer.
- Dit type autodelen kent een grote mate van zelforganisatie en sociale interactie, met eigen afspraken en regels.
Let wel: het feit dat er privéwagens gebruikt worden, zegt niets over de mate van professionaliteit van de autodeelaanbieder. De centrale dienstverlening kan erg professioneel georganiseerd zijn.
Particulier kostendelend autodelen telt mee voor de doelstelling voor het Lokaal Energie-en KlimaatPact.
Particulier autoverhuur
Daarnaast bestaan er ook online verhuurplatformen waar gebruikers een privéwagen kunnen huren. Dat noemen we peer-to-peer (P2P) autodelen, en werkt op dezelfde manier als AirBnB. Op zo’n platform kunnen eigenaars hun wagen registreren. Iedereen die zich als gebruiker aanmeldt, kan elke wagen op het platform huren tegen een door de eigenaar bepaalde vergoeding (kilometerprijs en/of uurprijs). De brandstof is niet inbegrepen binnen deze vergoeding. Als gebruiker moet je na gebruik de wagen opnieuw vol tanken. Bij elk gebruik sluit je als huurder een contract af met de eigenaar van de wagen.
De cijfers van deze vorm van autodelen worden niet meegenomen in de doelstelling voor het Lokaal Energie-en KlimaatPact. Het particulier verhuren van privéwagens kan wel een prima aanvulling zijn op autodelen.
Schematisch overzicht delen van privéwagens
3. Trend: hybride vormen van autodelen
Wat we hierboven beschrijven, is de klassieke indeling van autodelen. Alleen zien we vandaag een trend naar meer hybride vormen van autodelen waarbij aanbieders niet altijd in één categorie passen. Denk aan een aanbieder met eigen vloot die ook toelaat dat eigenaars hun privéwagen in het autodeelsysteem inkantelen. Bovendien zijn er nog andere methoden van classificatie te bedenken. Zo zijn er bijvoorbeeld grote verschillen in de mate van dienstverlening bij een particuliere autodeelaanbieder: van een quasi volledig doe-het-zelf systeem tot een bijna volledige centrale dienstverlening.
Hybride vormen van autodelen tellen mee voor de doelstelling voor het Lokaal Energie-en KlimaatPact voor zover de vorm vertaald kan worden naar roundtrip autodelen, free floating autodelen of particulier kostendelend autodelen.
